Kulturotwórcza rola lasu

Pojęcie kultury jest wieloznaczne i różnie definiowane. Uogólniając zagadnienie, do kultury należy wszystko to co da się uprawiać (cultum – uprawiać), a więc zarówno w sferze materialnej (kultura leśna, kultura fizyczna), jak i duchowej. Platon łączy kulturę z wiedzą, a twórczy kontynuator myśli antycznej, jeden z największych geniuszów chrześcijaństwa, św. Tomasz z Akwinu powiedział Genus humanum arte et ratione vivit (Człowiek żyje nauką). Autorytet moralny naszych czasów, Jan Paweł II nawiązał do tych słów na forum 109 sesji Rady Wykonawczej UNESCO w Paryżu. Powiedział m. in. „[...] Człowiek żyje prawdziwie ludzkim życiem dzięki kulturze. Jego życie jest kulturą również i w tym znaczeniu, że poprzez nią człowiek odznacza się i odróżnia się od całej reszty istnień wchodzących w skład widzialnego świata: człowiek nie może obejść się bez kultury [...] Naród istnieje «z kultury» i «dla kultury». I dlatego właśnie jest ona tym wielkim wychowawcą ludzi do tego, aby «bardziej być» we wspólnocie, która ma dłuższą historię niż każdy człowiek i własna rodzina [...] i mówiąc do Was, Czcigodni Państwo, którzy tutaj gromadzicie się od trzydziestu z górą lat w imię prymatu tego, co wyraża się w kulturze człowieka – ludzkich wspólnot, ludów i Narodów – mówię: strzeżcie wszystkimi dostępnymi Wam środkami tej podstawowej suwerenności, którą każdy Naród posiada dzięki swej kulturze. Strzeżcie jej jak źrenicy oka dla przyszłości wielkiej rodziny ludzkiej.”

Taylor podaje następującą definicję: „kulturę tworzy złożona całość, która obejmuje wiedzę, wierzenia, sztukę, moralność, prawa, obyczaje oraz inne zdolności i nawyki, nabyte przez ludzi, jako członków społeczeństwa”. Zaś Wallis tak pisze: „[...] każdy obszar ukształtowany przez człowieka jest wyrazem jego kultury”, a więc będą tutaj należeć zarówno parki narodowe, lasy gospodarcze, jak i zabytki architektury.

W światowej Karcie Przyrody, przyjętej i uroczyście proklamowanej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 28 października 1982 roku stwierdza się między innymi: „Zgromadzenie Ogólne jest świadome, że cywilizacja ma swoje korzenie w przyrodzie, która kształtowała kulturę ludzką i wpłynęła na wszelkie dzieła artystyczne i naukowe, a człowiek żyjąc w harmonii z przyrodą ma najlepsze możliwości rozwijania swojej twórczości, odprężenie się i organizowanie wolnego czasu”. Także „Deklaracja o ochronie lasów” podpisana w Rio de Janeiro w 1992 roku na konferencji Narodów Zjednoczonych „Środowisko i rozwój” podaje między innymi następujące zasady i zalecenia: „Zasoby i obszary leśne powinny być zagospodarowane w sposób zapewniający ich zachowanie oraz zaspokojenie potrzeb społecznych, gospodarczych, ekologicznych, kulturalnych i duchowych ludzi obecnej i przyszłych generacji”.

Relacja między kulturą a cywilizacją według Kępińskiego przedstawia się następująco: „Cywilizacja to władza nad światem, a kultura - to miłość do świata”

Idź do mrówki, leniwcze,

przypatrz się drogom jej i nabądź mądrości!

Księga przysłów 6:6 oraz 17:12

Przysłowia, porzekadła, przypowieści...

Nie było nas, był las, nie będzie nas, będzie las

Nie czas żałować róż, gdy płoną lasy

Natura ciągnie wilka do lasu

Robota nie zając, nie ucieknie

Kruk krukowi oka nie wykoli

Jak grzyby po deszczu

Kto sieje lasy, pożyteczny w długie czasy

Im dalej w las, tym więcej drzew

Drzewo, które skrzypi, dłużej w lesie stoi

Jakie drzewo, taki klin; jaki ojciec, taki syn

Las, to ojciec nasz: my dzieci jego, pójdziemy do niego

Jeśliś orzeł nie bój się wróbla, jeśliś wróbel nie pozuj na orła

Jarosław Sikorski, Nadleśnictwo Olsztyn

Bibliografia

Kiełczewski B., Wiśniewski J. 2004. Kulturotwórcza rola lasu. Wyd. AR Poznań