Informacje, felietony
Las – skarb przyrody
„Las, to ojciec nasz: my dzieci jego, pójdziemy do niego”. Myślimy: las, a oczyma wyobraźni widzimy drzewa – czy las to tylko drzewa? „Jedno drzewo to nie las”. Tak to wygląda na pierwszy rzut oka, jednak im bardziej się lasom przypatrujemy, tym jaśniejsze staje się, że las to nie tylko drzewa. Rosną one na jakimś podłożu, stanowią siedlisko życia wielu zwierząt i roślin, są formowane przez klimat, a jednocześnie kształtują go. Można je więc nazwać częścią całości, która jest lasem.
Często zamiast słowa las, używa się określenia – ekosystem leśny.
Lasy zajmują ca 28% powierzchni Polski, a dzięki pracy leśników ich obszar z roku na rok rośnie.
Z czego składa się ekosystem leśny?
Podstawą jest gleba. Jeśli na różnych glebach posadzimy drzewka tego samego gatunku, to wyrosną z nich dwa, niekiedy zupełnie niepodobne do siebie drzewa.
Gleba tylko z pozoru jest martwa – przecinają ją korzenie drzew i roślin zielnych, żyją w niej miliony organizmów różnej wielkości. Obliczono, że na 1 ha gleby leśnej masa samych tylko bakterii może osiągnąć 15 ton.
Podnosimy wzrok znad ziemi i ...
... widzimy rośliny będące drugim składnikiem ekosystemu leśnego. Drzewa nie tylko chronią glebę ale również kształtują klimat – kolejny składnik ekosystemu – wewnątrz lasu. Rośliny leśne stanowią ogromny rezerwuar wody. Są one w końcu schronieniem dla kolejnego ze składników ekosystemu leśnego – świata zwierząt.
Czy fauna polskich lasów jest bogata?
Żyją w polskich lasach największe, najefektywniejsze zwierzęta. Chlubą polskich borów od kilkudziesięciu lat jest uratowany przed zagładą żubr. Niedźwiedzi, największych naszych drapieżników, jest blisko setka, a wilków już ponad tysiąc. W polskich lasach gniazdują także rzadkie gatunki ptaków. Jednak większość zamieszkujących nasze lasy gatunków to oczywiście mniej rzucające się w oczy stworzenia – owady.
Każde w wyżej wymienionych zwierząt jest elementem ekosystemu, a czasem ich wpływ na własne środowisko jest ogromny.
Lasy w ochronie przyrody
Lasy oraz ich elementy to najcenniejsze i najliczniej reprezentowane składniki wszystkich form ochrony przyrody i krajobrazu w Polsce.
Najwyższą formą ochrony przyrody są parki narodowe, które w liczbie 23 rozciągają się na 314,5 tys. ha; ponad 60 % tej powierzchni to lasy.
Rezerwaty, których mamy 1345, zajmują 147,7 tys. ha; 65 % ich obszaru znajduje się w lasach.
Lasy pokrywają blisko 54 % powierzchni 120 parków krajobrazowych liczących łącznie 2552,8 tys. ha.
412 obszarów chronionego krajobrazu zajmuje 7353,8 tys. ha; ponad 39 % tej powierzchni to lasy.
Lasy mogą być chronione również w innych formach, mogą mieć np. przypisany im status ochronności – lasy ochronne – lub podwyższony tzw. wiek rębności, mogą być też włączone do leśnego kompleksu promocyjnego.
Jarosław Sikorski, Nadleśnictwo Olsztyn
Bibliografia
Rutkowski A. 2003. Las – skarb przyrody. Opowieści leśnika (1). Wydawnictwo VERDE, CILP, Warszawa
Oddział Warmińsko-Mazurski PTTK